آیه 37 سوره احزاب و مسئله عصمت پیامبر

جزء ۲۲ – سوره احزاب، آیه ۳۸ – ۳۷ – عشق پیامبر به زینب!

آیا درست است که قرآن در این آیه مى گوید: پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله) از زینب همسر زید که زن پسرخوانده پیامبر (صلى الله علیه و آله) بوده، خوشش آمده و عاشق او شده بود؛ ولى آن را در دل خود پنهان مى کرد و خداوند گفت: «وَ تُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللّه مُبْدِیهِ»؛ «در دل خود، چیزى را پنهان مى کنى که خداوند آن را آشکار مى سازد»؟

شان نزول آیه ۳۷ سوره احزاب

آیه ۳۷ و ۳۸ سوره احزاب از جمله آیاتی است که ممکن است برای برخی افراد سوء‌تفاهم ایجاد کند و این پرسش را به وجود آورد که آیا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در این ماجرا دچار خطا یا ترس از مردم شده است؟ این آیه می‌فرماید:
«وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ…»
(و آن‌گاه که به کسی که خدا بر او نعمت ارزانی داشته بود و تو نیز به او نعمت داده بودی، می‌گفتی: همسرت را پیش خود نگاه دار و از خدا پروا کن و آنچه را که خدا آشکارکننده آن بود، در دل خود نهان می‌کردی و از مردم می‌ترسیدی…).

این آیه به ظاهر ممکن است این شبهه را ایجاد کند که پیامبر (صلی الله علیه و آله) در این ماجرا دچار ترس یا پنهان‌کاری شده است. اما با بررسی دقیق‌تر شأن نزول و تفسیر آیه، این شبهه به‌طور کامل برطرف می‌شود.

شأن نزول آیه و پیشینه تاریخی

قبل از نزول این آیات، در جامعه عرب جاهلی، سنتی رایج بود که بر اساس آن، اگر کسی را به عنوان پسرخوانده انتخاب می‌کردند، او مانند پسر واقعی خانواده محسوب می‌شد و همسرش نیز به عنوان عروس خانواده به شمار می‌آمد. این سنت به‌حدی نهادینه شده بود که حتی پس از طلاق، پدرخوانده نمی‌توانست با همسر سابق پسرخوانده خود ازدواج کند. اسلام این سنت را نادرست دانست و خواستار تغییر آن شد.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نیز «زید بن حارثه» را که برده بود، خرید و آزاد کرد و سپس او را به عنوان پسرخوانده خود پذیرفت. پیامبر (صلی الله علیه و آله) زید را بسیار دوست می‌داشت و پس از مدتی، «زینب بنت جحش» که دختر عمه پیامبر بود، را به ازدواج زید درآورد. به این ترتیب، زینب به عنوان عروس پیامبر (صلی الله علیه و آله) شناخته می‌شد.

با این حال، زید و زینب با یکدیگر اختلافاتی داشتند و بارها نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمدند تا ایشان میان آنها وساطت کند. پیامبر (صلی الله علیه و آله) همواره زید را به حفظ همسرش و تقوای الهی توصیه می‌کرد. اما در نهایت، اختلافات به حدی رسید که زید تصمیم به طلاق زینب گرفت.

نزول آیات و تغییر سنت جاهلی

خداوند متعال با نزول آیات ۳۷ و ۳۸ سوره احزاب، سنت جاهلی درباره پسرخواندگی را رد کرد. در آیه ۴۰ سوره احزاب نیز می‌فرماید:
«مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ»
(محمد پدر هیچ یک از مردان شما نیست).
این آیه به‌وضوح بیان می‌کند که پسرخوانده در اسلام، مانند پسر واقعی نیست و قوانین ارث و ازدواج درباره او متفاوت است.

در این ماجرا، خداوند به پیامبر (صلی الله علیه و آله) وحی کرد که پس از طلاق زینب توسط زید، ایشان با زینب ازدواج کنند. این اقدام به‌عنوان یک سنت‌شکنی بزرگ در نظر گرفته می‌شد تا مسلمانان به‌راحتی بتوانند این تغییر را بپذیرند و آن را در جامعه اسلامی نهادینه کنند.

ترس پیامبر (صلی الله علیه و آله) و پاسخ قرآن

پیامبر (صلی الله علیه و آله) از این حکم الهی ترسید، نه به دلیل ضعف یا خطا، بلکه به دلیل نگرانی از واکنش جامعه و تهمت‌هایی که ممکن بود به ایشان وارد شود. ایشان می‌ترسیدند که مردم این سنت‌شکنی را نپذیرند و با مقاومت مواجه شوند. این ترس نه از سر ضعف، بلکه از سر دغدغه اجرای صحیح احکام الهی و تأثیر آن بر جامعه بود.

خداوند در آیه ۳۷ سوره احزاب به این موضوع اشاره می‌کند و می‌فرماید:
«وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ»
(و آنچه را که خدا آشکارکننده آن بود، در دل خود نهان می‌کردی و از مردم می‌ترسیدی، در حالی که خدا سزاوارتر است که از او بترسی).

این آیه به‌وضوح نشان می‌دهد که ترس پیامبر (صلی الله علیه و آله) نه از سر ضعف، بلکه از سر مسئولیت‌پذیری در اجرای دستورات الهی بود. خداوند نیز با این آیه به ایشان اطمینان داد که تنها باید از او ترسید و نه از مردم.

هدف اصلی: شکستن سنت جاهلی

هدف اصلی از این ازدواج، شکستن سنت غلط جاهلیت بود. خداوند در آیه ۳۸ سوره احزاب می‌فرماید:
«فَلَمَّا قَضَى زَيْدٌ مِنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا لِكَيْ لَا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْوَاجِ أَدْعِيَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا»
(هنگامی که زید از او [زینب] جدا شد، ما او را به همسری تو درآوردیم تا برای مؤمنان در ازدواج با همسران پسرخوانده‌هایشان پس از طلاق، حرجی نباشد و فرمان خدا انجام‌شدنی است).

این آیه به‌وضوح بیان می‌کند که هدف از این ازدواج، شکستن سنت غلط جاهلی و ایجاد تغییر در جامعه بود. این اقدام پیامبر (صلی الله علیه و آله) نه تنها نشان‌دهنده اطاعت محض ایشان از دستورات الهی است، بلکه بیانگر مسئولیت‌پذیری ایشان در اجرای احکام الهی است.

پاسخ به شبهات و افسانه‌سازی‌ها

متأسفانه برخی افراد با سوء‌استفاده از این ماجرا، افسانه‌هایی ساختند و ادعا کردند که پیامبر (صلی الله علیه و آله) به دلیل عشق به زینب، این ازدواج را انجام داد. این ادعاها نه تنها با مقام والای عصمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) ناسازگار است، بلکه با هدف اصلی این ازدواج که شکستن سنت جاهلی بود، در تضاد است.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) همواره مطیع محض دستورات الهی بود و هرگز اجازه نمی‌داد احساسات شخصی بر تصمیمات ایشان تأثیر بگذارد. این ازدواج نیز بخشی از مأموریت الهی ایشان بود و نه تنها نشان‌دهنده اطاعت ایشان از خداوند است، بلکه بیانگر شجاعت ایشان در شکستن سنت‌های غلط جامعه است.

نتیجه‌گیری

با بررسی دقیق آیات ۳۷ و ۳۸ سوره احزاب و شأن نزول آن، به‌وضوح می‌توان دریافت که این آیات نه تنها دلیلی بر نفی عصمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) نیستند، بلکه نشان‌دهنده دقت و مسئولیت‌پذیری ایشان در اجرای دستورات الهی هستند. ترس پیامبر (صلی الله علیه و آله) نیز ناشی از دغدغه اجرای صحیح احکام الهی و تأثیر آن بر جامعه بود. بنابراین، این آیات به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند به‌عنوان دلیلی برای نفی عصمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) مورد استناد قرار گیرند.

بیشتر بخوانید! استخاره با قرآن خوب و بد فوری

قرآن‌های نفیس و معطر

با توجه به اهمیت قرآن در زندگی مسلمانان، خرید قرآن‌های نفیس و معطر می‌تواند تجربه‌ای معنوی و روحانی را برای فرد به ارمغان بیاورد. انتشارات پیام مهر عدالت، با ارائه قرآن‌های با کیفیت و زیبا، به شما این امکان را می‌دهد که قرآن را به عنوان یک اثر هنری و معنوی در خانه خود داشته باشید.

برای دریافت مشاوره رایگان خرید دیوان حافظ با شماره های ۶۶۴۹۲۱۹۴ – ۶۶۴۹۲۰۶۷ – ۰۲۱ تماس حاصل نمایید. همچنین برای مشاهده و خرید زیباترین، نفیس ترین و بهترین قرآن کریم برای قرائت، هدیه و چاپ یادبود اموات به صفحه خرید قرآن کریم از انتشارات پیام مهر عدالت مراجعه کنید.

شما می توانید انواع قرآن کریم را با پایین ترین قیمت و بدون واسطه از انتشارات پیام مهر عدالت  خرید کنید همراه با گارانتی 7 روزه بازگشت پول و محصول!

ویژگی‌های قرآن‌های نفیس

قرآن‌های نفیس انتشارات پیام مهر عدالت دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• چاپ با کیفیت: استفاده از کاغذ مرغوب و چاپ با دقت بالا، باعث می‌شود که قرآن‌ها از لحاظ ظاهری جذاب و ماندگار باشند.
• طراحی زیبا: جلدهای نفیس و طراحی‌های هنری که زیبایی خاصی به قرآن می‌بخشد، می‌تواند به عنوان یک دکوراسیون معنوی در منزل شما عمل کند.
• عطر مطبوع: برخی از این قرآن‌ها با کاغذهای عطری و معطر و خوش بو چاپ شده‌اند که تجربه خواندن را دلپذیرتر می‌کند و حس معنوی را تقویت می‌نماید.

ترجمه و تفسیر

قرآن‌های انتشارات پیام مهر عدالت علاوه بر متن عربی، دارای ترجمه‌های دقیق و تفسیرهای جامع هستند که به درک بهتر آیات کمک می‌کند. این ویژگی به ویژه برای کسانی که زبان عربی را به خوبی نمی‌دانند، بسیار مفید است. تفسیرهای موجود در این قرآن‌ها به شما کمک می‌کند تا عمق معانی آیات را درک کنید و به درک بهتری از دین و احکام آن برسید.

بیشتر بخوانید! پنج آیه معجزه گر قرآن کریم

تفسیر روایی آیه 37 سوره احزاب و مسئله عصمت پیامبر

امام صادق ( شأن نزول این آیه، این است که وقتی رسول خدا (با خدیجه دختر خویلد ازدواج کرد، از سوی خدیجه برای تجارت عازم بازار عُکاظ شد و در آنجا مشاهده کرد که زید در معرض فروش گذاشته شده است و او را غلام زیرک و نیک اندیشی یافت و خرید. هنگامی که پیامبر (به نبوّت رسید، زید را به اسلام فراخواند و زید، اسلام آورد و مردم او را بنده‌ی محمّد (صدا می‌زدند. چون حارثهًْ‌بن‌شراحیل کلبی که مرد شریفی بود از وجود پسرش زید باخبر شد به مکّه و نزد ابوطالب (آمده و گفت: «ای ابوطالب! چندی پیش پسرم اسیر شده و به من خبر رسیده که او الان، بنده‌ی برادرزاده‌ی توست. من از او می‌خواهم که یا زید را به من بفروشد یا فدیه‌ی او را بپذیرد و یا اینکه او را آزاد سازد». ابوطالب (این مطلب را با رسول خدا (در میان گذاشت. رسول خدا (فرمود: «زید آزاد است که به هرکجا که بخواهد برود». حارثه برخاست و دست زید را گرفته و به او گفت: «ای پسرکم! به شرافت و نسب خویش ملحق شو». زید گفت: «هرگز از رسول خدا (جدا نمی‌شوم». پدرش به او گفت: «آیا حسب و نسب خود را رها می‌کنی و بنده‌ی قریش باقی می‌مانی»؟ زید پاسخ داد: «تا زمانی‌که زنده‌ام از رسول خدا (جدا نمی‌شوم». پدر زید خشمگین شده و گفت: «ای جماعت قریش! شما شاهد و گواه باشید که من از او بیزارم و او پسر من نیست». پس رسول خدا (فرمود: «شاهد باشید زید، پسر من است و من از او ارث می‌برم و او نیز وارث من است». مردم زید را ابن‌محمّد (پسر محمّد) صدا می‌زدند و رسول خدا (او را دوست می‌داشت و او را زیدالحبّ (زید دوست داشتنی) نامید. وقتی رسول خدا (به مدینه هجرت نمود، زینب بنت جحش را به ازدواج زید درآورد. روزی زید در آمدن به نزد پیامبر (تأخیر کرد و پیامبر (در جستجوی زید به منزل او رفت. زینب در وسط اتاق خود نشسته بود و عطری را با فِهْر خود می‌کوبید و نرم می‌کرد. پیامبر (به او که زنی خوش‌سیما و زیبا بود نگاه کرد و فرمود: «پاک و منزّه است خداوند، آفریدگار نور، و خداوند بهترین آفریدگاران است». سپس رسول خدا (که زینب به‌طور عجیبی در دل او جا پیدا کرده بود، به خانه‌اش بازگشت. وقتی‌که زید به منزل خود آمد، زینب او را از گفته‌ی رسول خدا (باخبر ساخت. زید به زینب گفت: «آیا می‌خواهی تو را طلاق دهم تا رسول خدا (تو را به ازدواج خود درآورد؟ شاید عشق تو در قلب پیامبر (افتاده است». زینب پاسخ داد: «ترسم از این است که تو مرا طلاق دهی و رسول خدا (مرا به ازدواج خود در نیاورد». زید نزد رسول خدا (آمده و عرض کرد: «ای رسول خدا (! پدر و مادرم فدای شما باد! زینب مرا از چنین‌وچنان باخبر ساخت. آیا می‌خواهید زینب را طلاق دهم تا او را به ازدواج خود درآورید»؟ رسول خدا (به او فرمود: «برو و تقوای الهی پیشه کن و همسرت را نگاه‌دار». سپس خداوند سخن پیامبر (را حکایت کرده و فرمود: أَمْسِکْ عَلَیْکَ زَوْجَکَ وَ اتَّقِ اللهَ وَ تُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللهُ مُبْدِیهِ وَ تَخْشَی النَّاسَ وَ اللهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ فَلَمَّا قَضَی زَیْدٌ مِّنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاکَهَا لِکَیْ لَا یَکُونَ عَلَی المُؤْمِنِینَ حَرَجٌ فِی أَزْوَاجِ أَدْعِیَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا وَ کَانَ أَمْرُ اللهِ مَفْعُولًا. پس خداوند، زینب را از فراز عرش، به ازدواج پیامبر (درآورد. منافقان گفتند: «پیامبر (ازدواج با زنان پسرانمان (عروسانمان) را بر ما حرام می‌کند درحالی‌که خود با زن پسرش زید ازدواج می‌کند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۱۸۲ بحار الأنوار، ج۲۲، ص۲۱۴/ القمی، ج۲، ص۱۷۲، فیه: «فقال المنافقون … الی آخر» محذوف

امام رضا ( هنگامی که مأمون، صاحب‌نظرانی از دین اسلام و دین‌های دیگر مانند: یهود، مسیحیان، مجوس، صائبین و سایر صاحب‌نظران را برای مجادله با علیّ‌بن‌موسی الرضّا (گرد آورد، هرکدام از آن‌ها که به مجادله برخاستند، امام رضا (آن‌ها را به پذیرفتن حجّت وادار کرد و ساکتشان نمود، گویی سنگی را قورت داده است. علیّ‌بن‌محمّدبن‌جَهم برای مجادله برخاست و گفت: «ای فرزند رسول خدا (! آیا شما قائل به عصمت انبیاء هستید»؟ امام رضا (پاسخ داد: «آری». علیّ‌بن‌محمّد پرسید: «پس اگر این‌گونه باشد که شما می‌گویید، معنای آیه: [آری] آدم پروردگارش را نافرمانی کرد، و از پاداش او محروم شد!. (طه/۱۲۱)». و آیه: و ذاالنون [یونس] را [به یاد آور] در آن هنگام که خشمگین [از میان قوم خود] رفت و چنین می‌پنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت [امّا موقعی‌که در کام نهنگ فرو رفت]. (انبیاء/۸۷) و سخن خداوند پیرامون یوسف (: آن زن قصد او کرد و او نیز اگر برهان پروردگار را نمی‌دید قصد وی می‌نمود!. (یوسف/۲۴) چیست»؟ همچنین علیّ‌بن‌محمّد پرسید: «معنای سخن خداوند پیرامون داود (: داوود دانست که ما او را [با این ماجرا] آزموده‌ایم. (ص/۲۴) چیست»؟ همین‌طور علیّ‌بن‌محمّد پرسید: «معنای سخن خداوند در مورد پیامبر خود محمّد (: وَ تُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللهُ مُبْدِیهِ چیست»؟ امام رضا (پاسخ داد: «وای بر تو ای علی! از خدا بپرهیز و به انبیاء (نسبت گناه نده و کتاب خدا را با نظر خود به تأویل نبر؛ زیرا خداوند متعال می‌فرماید: درحالی‌که تفسیر آن‌ها را، جز خدا و راسخان در علم، نمی‌دانند. (آل عمران/۷) … امّا پیرامون اینکه خداوند در مورد محمّد (فرمود: وَ تُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللهُ مُبْدِیهِ وَ تَخْشَی النَّاسَ وَ اللهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ باید گفت که: «به این خاطر بود که خداوند متعال، پیامبر خود (را از نام همسرانش در دنیا و آخرت آگاه کرده بود و به او خبر داده بود که همسرانش، مادر تمام مؤمنین هستند و یکی از آن‌ها که خداوند او را برای پیامبر (نامیده بود، زینب بنت جحش بود که در آن هنگام در عقد زیدبن‌حارثه بود. پس رسول خدا (نام او را در درون خود پنهان داشت و آن را اظهار نکرد تا هیچ‌یک از منافقین نگوید که او در مورد زنی که در خانه و عقد مرد دیگری است، قائل شده که یکی از همسرانش و یکی از مادران مؤمنین است. رسول خدا (از سخن منافقین می‌ترسید. بنابراین خداوند متعال فرمود: وَ تَخْشَی النَّاسَ وَ اللهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ و منظور این بود که از خداوند در درون خود بترس خداوند عزّوجلّ از میان خلایق خود، تنها ازدواج میان حوّا و آدم (زینب و رسول خدا (و ازدواج میان فاطمه و علی (را خود برعهده گرفت». علیّ‌بن‌محمّدبن‌جهم گریست و عرض کرد: «ای فرزند رسول خدا (! من به‌سوی خداوند توبه می‌کنم از اینکه پس از امروز در مورد انبیای خدا (مطلبی را غیر از آنچه که شما بیان داشتید، بر زبان جاری کنم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۱۸۴ بحار الأنوار، ج۱۱، ص۷۲/ الأمالی للصدوق، ص۹۰/ عیون أخبارالرضا (ج۱، ص۱۹۱/ البرهان

امام رضا ( علی‌بن‌محمدبن‌جهم گوید: در مجلس مأمون که امام رضا (در آنجا بود، حضور یافتم. مأمون از امام رضا (پرسید: «ای فرزند رسول خدا (! آیا این سخن از گفته‌های شما نیست که انبیاء معصوم هستند»؟ امام رضا (پاسخ داد: «آری» مأمون پرسید: «معنای آیه: وَ إِذْ تَقُولُ لِلَّذِی أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِ وَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ أَمْسِکْ عَلَیْکَ زَوْجَکَ وَ اتَّقِ اللهَ وَ تُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللهُ مُبْدِیهِ وَ تَخْشَی النَّاسَ وَ اللهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ چیست»؟ امام رضا (پاسخ داد: «رسول خدا (به خاطر کاری در پی زیدبن‌حارثهًْ‌بن‌شَراحیل کَلبی، به خانه‌ی او رفت و زن او را در حال شستشو مشاهده نمود و به زن او فرمود: «پاک و منزّه است خدایی که تو را آفرید». و منظور پیامبر (تنها این بود که خدا را از سخن کسانی که قائل بودند ملائکه، دختر خدا هستند منزّه بداند؛ چراکه خداوند می‌فرماید: آیا پروردگارتان فرزندان پسر را مخصوص شما ساخته، و خودش دخترانی از فرشتگان برگزیده است؟! شما سخن بزرگ [و بسیار زشتی] می‌گویید!. (اسراء/۴۰) بنابراین رسول خدا (هنگامی‌که زن زید را درحال شستشو دید، فرمود: «کسی که تو را آفرید پاک و منزّه است از اینکه برای خود فرزندی را برگزیند که نیاز به طهارت و شستشو داشته باشد». وقتی زید به خانه‌ی خود بازگشت، زن زید او را از آمدن رسول خدا (و اینکه به او فرمود: پاک و منزّه است کسی تو را آفرید، آگاه ساخت و زید، خواست و منظور رسول خدا (را نفهمید و گمان کرد که رسول خدا (چون از زیبایی زن او خوشش آمده، این جمله را گفته است. پس زید نزد پیامبر (آمد و عرض کرد: «ای رسول خدا (! زن من، اخلاق بدی دارد و می‌خواهم که او را طلاق دهم». پیامبر (به او فرمود: «همسر خود را نگهدار و از خدا بپرهیز». خداوند متعال پیامبر (را از تعداد همسرانش و اینکه زن زید، یکی از آن‌ها است آگاه ساخته بود؛ امّا پیامبر (این مطلب را در خود پنهان داشت و آن را نزد زید آشکار نساخت و ترسید از اینکه مردم بگویند: «محمّد (به بنده‌ی خود می‌گوید: «زن تو، همسر من خواهد شد»». و بدین‌وسیله بر او خرده بگیرند. بنابراین خداوند این آیه را نازل فرمود: وَ إِذْ تَقُولُ لِلَّذِی أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِ یعنی به‌وسیله‌ی اسلام وَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ یعنی به‌وسیله‌ی آزادکردن او أَمْسِکْ عَلَیْکَ زَوْجَکَ وَ اتَّقِ اللهَ وَ تُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللهُ مُبْدِیهِ وَ تَخْشَی النَّاسَ وَ اللهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ سپس زیدبن‌حارثه، زن خود را طلاق داد و عدّه‌ی او به پایان رسید و خداوند او را به ازدواج پیامبر (درآورد و در مورد آن، آیه را نازل کرد و فرمود: فَلَمَّا قَضَی زَیْدٌ مِّنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاکَهَا لِکَیْ لَا یَکُونَ عَلَی المُؤْمِنِینَ حَرَجٌ فِی أَزْوَاجِ أَدْعِیَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا وَ کَانَ أَمْرُ اللهِ مَفْعُولًا خداوند آگاه بود از اینکه منافقین بر پیامبر (به خاطر ازدواج با زن زید، خرده می‌گیرند. به‌خاطر آن این آیه را نازل فرمود: مَّا کَانَ عَلَی النَّبِیِّ مِنْ حَرَجٍ فِیمَا فَرَضَ اللهُ لَهُ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۱۸۶ عیون أخبارالرضا (ج۱، ص۲۰۲/ بحار الأنوار، ج۲۲، ص۲۱۶/ بحار الأنوار، ج۱۱، ص۸۳، فیه: «شراجیل» بدل «شراحیل»/ نورالثقلین/ الاحتجاج، ج۲، ص۴۳۱/ البرهان

پیامبر ( انس‌بن‌مالک گوید: هنگامی که‌که عدّه‌ی زینب پایان یافت، رسول خدا (به زید فرمود: «برو و از زینب برای من خواستگاری کن»! زید گفت: «من نزد زینب رفتم و گفتم: «ای زینب بشارت بده! رسول خدا (مرا فرستاده تا از تو برای ایشان خواستگاری کنم بعد این آیه زَوَّجْناکَها نازل گشت و رسول خدا (نیز، به سبب نزول این آیه بدون اینکه جواب زینب را بشنود با او ازدواج کرد.

امام سجاد ( وَ تُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللهُ مُبْدِیهِ وَ تَخْشَی النَّاسَ وَ اللهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشاهُ آن امری که پیامبر (در نفس خویش پنهان نمود این بود که اگر زید این زن را طلاق بدهد با وی ازدواج می‌کند؛ لکن از سخنان بزرگان قوم می‌ترسید که بگویند زید را وادار به طلاق زینب نمود و بعد خودش با وی ازدواج کرد.

امام صادق ( ابوحفص‌صانع گوید: از امام صادق (شنیدم که در تفسیر و توضیح آیه: سپس در آن روز [همه‌ی شما] از نعمت‌هایی که داشته‌اید بازپرسی خواهید شد!. (تکاثر/۸) می‌فرمود: «النَّعیمِ، ما (اهل بیت محمّد () هستیم». سپس آیه: وَ إِذْ تَقُولُ لِلَّذِی أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِ وَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ را قرائت کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۱۸۸ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۵۷/ فرات الکوفی، ص۶۰۵/ شواهدالتنزیل، ج۲، ص۴۷۶