در این مقاله به بررسی اینکه قرآن اصلی در کدام کشور است، محل نگهداری قدیمی ترین قرآن جهان، نگاهی به قدیمی‌ترین قرآن‌های جهان و نسخه اصلی قرآن کریم می پردازیم. لطفا همراه ما باشید!
قدیمی ترین قرآن جهان در آلمان نگهداری می شود
کارشناسان به تازگی به این نتیجه رسیده‌اند که نسخه‌ای از قرآن که در کتابخانه دانشگاه توبینگن نگهداری می‌شود، احتمالاً قدیمی‌ترین قرآن موجود است. به نقل از بی‌بی‌سی، این یافته پس از بررسی سه صفحه از این قرآن قدیمی به دست آمده و تاریخ نگارش آن به قرن هفتم میلادی یا آغاز دوران اسلام برمی‌گردد. این نسخه از قرآن از ۱۵۰ سال پیش در خزانه کتابخانه توبینگن نگهداری می‌شود، اما تا کنون کسی به اهمیت و قدمت آن پی نبرده بود.
نسخه‌شناسان با بهره‌گیری از تکنیک‌های نوین، دریافته‌اند که این قرآن با احتمال بالای ۹۵ درصد، در سال‌های ۶۴۹ تا ۶۷۵ میلادی نوشته شده است. این به این معناست که این نسخه تنها ۲۰ تا ۴۰ سال پس از درگذشت حضرت محمد (ص) تألیف شده است. بنابراین، این قرآن به احتمال زیاد قدیمی‌ترین متن موجود از کتاب مقدس مسلمانان به شمار می‌رود. متن این قرآن بر روی پوست محکم و باکیفیتی نوشته شده که توانسته است قرن‌ها دوام بیاورد و شامل بخش‌های قابل توجهی از آیات قرآن است، از آیه ۳۷ سوره هفدهم تا آیه ۵۷ سوره سی و ششم.
سخنگوی کتابخانه دانشگاه توبینگن اعلام کرد که شناسایی سن این متن تنها با استفاده از تکنیک‌های کامپیوتری و روش‌های علمی ممکن شده است. پیش از این تصور می‌شد که این قرآن به قرن‌های هشتم یا نهم میلادی، یعنی سده‌های دوم و سوم هجری، تعلق دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که این قرآن ممکن است به خط علی بن ابی‌طالب، چهارمین خلیفه مسلمانان و نخستین امام شیعیان، نوشته شده باشد. این فرضیه از آنجا قوت می‌گیرد که امام علی در دوران اولیه اسلام یکی از معدود افرادی بود که سواد داشت و به عنوان “حافظ” شناخته می‌شد، به این معنا که قرآن را از حفظ داشت.
پروژه “کورانیکا” در دانشگاه توبینگن مسئول ارزیابی این قرآن و چندین متن کهن دیگر است. این پروژه با همکاری چند مؤسسه علمی از جمله “آکادمی دست‌نوشته‌ها و مکاتبات پاریس” و “آکادمی علوم براندنبورگ” در برلین انجام می‌شود و از حمایت انجمن پژوهش‌های آلمان و بنیاد ملی تحقیقات علمی فرانسه بهره‌مند است.
در این تحقیقات گسترده، هدف بازشناسی و تبارشناسی قرآن و بررسی سیر پیدایش و تحول آن در بستر تاریخی با تکیه بر شواهد مادی است. کارشناسان در تلاشند تا با تحلیل شیوه خط و نگارش و بررسی جنس دست‌نوشته، سن این متن را به دقت مشخص کنند.
انستیتوی مطالعات اشعه‌ای دانشگاه زوریخ با استفاده از روش تشعشعات کربنیک که در تعیین سن آثار باستانی کاربرد دارد، در ارزیابی این قرآن نقش مهمی ایفا کرده است. این روش به محققان کمک می‌کند تا با بررسی ایزوتوپ‌های رادیواکتیو در مواد آلی، سن و عمر اشیاء را با دقت بالایی تعیین کنند.
این قرآن به خط کوفی، یکی از قدیمی‌ترین خطوط عربی، نوشته شده و به یکی از انواع قدیمی‌تر این خط که به “حجازی” معروف است، تعلق دارد. به گفته دانشگاه توبینگن، نمونه‌ای از این قرآن قدیمی در پاییز آینده در نمایشگاهی در شهر آنتورپ در هلند به نمایش گذاشته خواهد شد.
این قرآن در سال ۱۸۶۴ در خاورمیانه خریداری و به آلمان منتقل شد و از آن زمان در مخزن کتاب‌های خطی کتابخانه توبینگن نگهداری می‌شود. نسخه‌های دست‌نویس قرآن در کتابخانه توبینگن نیز در خزانه کتاب‌های عتیقه موجود است و برخی از آن‌ها به‌صورت دیجیتال در اینترنت برای پژوهشگران قابل دسترسی هستند.
بیشتر بخوانید! استخاره با قرآن آنلاین
با خیالی راحت می توانید از انتشارات پیام مهر عدالت انواع قرآن کریم نفیس، عطری، عروس و ارزان را انتخاب و خرید کنید. برای مشاهده و خرید به صفحه خرید قرآن کریم مراجعه کرده و یا برای دریافت مشاوره رایگان و راهنمایی برای انتخاب و خرید انواع قرآن کریم با شماره های ۶۶۴۹۲۱۹۴ – ۶۶۴۹۲۰۶۷ – ۰۲۱ تماس حاصل نمایید.
توجه: کلیه محصولات دارای گارانتی اصالت و سلامت فیزیکی و همچنین تا 7 روز گارانتی بازگشت پول برای اطمینان خاطر شما از خرید هستند.
جهت خرید حضوری هم می توانید به نمایشگاه و دفتر انتشارات پيام مهر عدالت به آدرس تهران، خیابان انقلاب، خیابان فخررازی، خیابان وحید نظری، پلاک ۸۸، طبقه اول مراجعه نمایید.
ساعات کاری: همه روزه شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح الی ۱۷ عصر و پنج شنبه ها تا ۱۲ ظهر
مصحف عثمان
مصحف عثمان به قرآنی اطلاق می‌شود که به دستور عثمان، خلیفه سوم، تقریباً دو دهه پس از درگذشت پیامبر اسلام، محمد، توسط گروهی جمع‌آوری شد. عثمان پنج نسخه از این قرآن رسمی را به شهرهای بزرگ مسلمان در آن زمان ارسال کرد و یکی از آن‌ها را برای استفاده شخصی خود در مدینه نگه داشت. بر اساس روایات تاریخی، گفته می‌شود که قرآن کنونی بر اساس مصحف عثمان چاپ می‌شود. پذیرش این نسخه از قرآن توسط تمامی مسلمانان، حداقل تا قرن چهارم هجری به طول انجامید. برخی از صحابه، شیعیان و خوارج این نسخه را به عنوان وحی‌ای که به محمد نازل شده، نپذیرفتند. بیشترین انتقادات از سوی برخی شیعیان مطرح می‌شد که بر این باور بودند که در اثر تحریف قرآن، اشارات مربوط به علی بن ابی‌طالب و خاندان او از متن حذف شده است. در منابع شیعه، تا پیش از تسلط سلسله‌های شیعه مانند آل بویه، صدها آیه مختلف که گفته می‌شود پیش از تحریف قرآن توسط سه خلیفه اول وجود داشته، ذکر شده است. تا قرن چهارم، مصحف‌های رقیب که تفاوت‌های قابل توجهی با نسخه رسمی داشتند، مانند «مصحف علی»، «مصحف عبدالله بن مسعود» و «مصحف ابی بن کعب» در میان مسلمانان رایج بودند.
از قرن نوزدهم میلادی به بعد، دانشمندان تصویر پیچیده‌تری از روند شکل‌گیری قرآن ارائه داده‌اند. آن‌ها بیان کرده‌اند که نسخه کنونی قرآن تا زمان خلافت عبدالملک بن مروان اموی نهایی شده و لحن آن به لهجه شامی نزدیک‌تر است. همچنین، آن‌ها اشاره کرده‌اند که دستگاه خلافت قبل از عصر عبدالملک، منابع مادی کافی برای تحمیل یک نسخه رسمی از قرآن را در اختیار نداشت.
منبع: مصحف عثمان ویکی پدیا
بیشتر بخوانید! استخاره با قرآن خوب و بد فوری
قرآن‌های نفیس و معطر
با توجه به اهمیت قرآن در زندگی مسلمانان، خرید قرآن‌های نفیس و معطر می‌تواند تجربه‌ای معنوی و روحانی را برای فرد به ارمغان بیاورد. انتشارات پیام مهر عدالت، با ارائه قرآن‌های با کیفیت و زیبا، به شما این امکان را می‌دهد که قرآن را به عنوان یک اثر هنری و معنوی در خانه خود داشته باشید.
برای دریافت مشاوره رایگان خرید دیوان حافظ با شماره های ۶۶۴۹۲۱۹۴ – ۶۶۴۹۲۰۶۷ – ۰۲۱ تماس حاصل نمایید. همچنین برای مشاهده و خرید زیباترین، نفیس ترین و بهترین قرآن کریم برای قرائت، هدیه و چاپ یادبود اموات به صفحه خرید قرآن کریم از انتشارات پیام مهر عدالت مراجعه کنید.
شما می توانید انواع قرآن کریم را با پایین ترین قیمت و بدون واسطه از انتشارات پیام مهر عدالت خرید کنید همراه با گارانتی 7 روزه بازگشت پول و محصول!
ویژگی‌های قرآن‌های نفیس
قرآن‌های نفیس انتشارات پیام مهر عدالت دارای ویژگی‌های زیر هستند:
- چاپ با کیفیت: استفاده از کاغذ مرغوب و چاپ با دقت بالا، باعث می‌شود که قرآن‌ها از لحاظ ظاهری جذاب و ماندگار باشند.
- طراحی زیبا: جلدهای نفیس و طراحی‌های هنری که زیبایی خاصی به قرآن می‌بخشد، می‌تواند به عنوان یک دکوراسیون معنوی در منزل شما عمل کند.
- عطر مطبوع: برخی از این قرآن‌ها با کاغذهای عطری و معطر و خوش بو چاپ شده‌اند که تجربه خواندن را دلپذیرتر می‌کند و حس معنوی را تقویت می‌نماید.
ترجمه و تفسیر
قرآن‌های انتشارات پیام مهر عدالت علاوه بر متن عربی، دارای ترجمه‌های دقیق و تفسیرهای جامع هستند که به درک بهتر آیات کمک می‌کند. این ویژگی به ویژه برای کسانی که زبان عربی را به خوبی نمی‌دانند، بسیار مفید است. تفسیرهای موجود در این قرآن‌ها به شما کمک می‌کند تا عمق معانی آیات را درک کنید و به درک بهتری از دین و احکام آن برسید.
بیشتر بخوانید! پنج آیه معجزه گر قرآن کریم
قدیمی‌ترین نسخه‌های قرآن و گواهی بر تحریف نشدن قرآن در طول بیش از هزار سال گذشته
قدیمی‌ترین نسخه خطی کشف‌شده از قرآن کریم، نشانه‌ای بر عدم تحریف این کتاب مقدس در طول بیش از هزار سال گذشته است.
به گزارش الجزیره، قرآن کریم در طول بیست سال بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد. در آن زمان، قرآن عمدتاً در سینه حافظان محفوظ بود و گاهی نیز به صورت مکتوب درمی‌آمد. جمع‌آوری کامل قرآن به صورت یک کتاب، در زمان خلیفه اول، ابوبکر، آغاز شد و تا زمان خلیفه سوم، عثمان، ادامه یافت.
صحابه پیامبر (ص) در شهرهای مختلف عربی به تلاوت قرآن به لهجه‌های گوناگون می‌پرداختند که این موضوع منجر به بروز اختلافاتی در نحوه تلاوت قرآن میان شام و عراق شد. در نهایت تصمیم گرفته شد که قرآن با لهجه قبیله قریش، که زبان نازل‌شده قرآن نیز بود، کتابت شود.
در حال حاضر، بیش از چهار هزار نسخه خطی از قرآن کریم در نقاط مختلف جهان وجود دارد که برخی از آن‌ها به سال‌های اولیه هجرت پیامبر (ص) بازمی‌گردند. این نسخه‌ها از نظر نوع نگارش، خط و ابزار استفاده‌شده در نگارش متفاوت هستند و هر یک ویژگی‌های دینی و زیبایی‌شناختی دوره تاریخی خود را به نمایش می‌گذارند.
قدیمی‌ترین نسخه خطی قرآن کریم در سال ۲۰۱۵ در دانشگاه برمینگام کشف شد. این نسخه که به هرمز مینگانا، پژوهشگر و خاورشناس کلدانی، تعلق دارد، شامل دو صفحه است که سوره‌های کهف و طه را در بر می‌گیرد و به خط حجازی نوشته شده است. پژوهشگران عمر این نسخه خطی را نزدیک به ۱۳۷۰ سال تخمین زده و سال کتابت آن را بین ۵۶۸ تا ۶۴۵ میلادی برآورد کرده‌اند.
با توجه به اینکه مبعث پیامبر بین سال‌های ۶۱۰ تا ۶۳۲ میلادی بوده، این‌گونه تخمین زده می‌شود که کاتب این نسخه خطی هم‌زمان با حضرت محمد (ص) زندگی می‌کرده است.
پروفسور دیوید توماس، استاد ادیان در دانشگاه برمینگام، تأکید کرده است که نسخه‌های خطی قرآن، به ویژه این نسخه که قدیمی‌ترین موجود به شمار می‌آید، نشان‌دهنده این است که قرآنی که هزار سال پیش در میان صحابه پیامبر (ص) متداول و حفظ می‌شد، همان قرآن امروزی است و از تحریف به دور مانده است.
اگرچه نسخه خطی دانشگاه برمینگام قدیمی‌ترین نسخه موجود از قرآن است، اما قرآن کوفی سمرقند به عنوان قدیمی‌ترین نسخه خطی کامل قرآن شناخته می‌شود. این نسخه کامل قرآن در ازبکستان نگهداری می‌شود.
نسخه‌های خطی قرآن بر اساس تاریخ نگارش، با خط‌های مختلفی نوشته شده‌اند. اما دو خط کوفی و حجازی، بیشترین استفاده را در کتابت نسخه‌های خطی قرآن کریم داشته‌اند؛ خط حجازی همچنین خطی است که نخستین نسخه خطی قرآن به آن نگارش شده است.
نگاهی به قدیمی‌ترین قرآن‌های جهان
در آغاز پیامبری حضرت محمد (ص)، پس از تلاوت آیات وحی، افرادی به حفظ آن‌ها می‌پرداختند. با این حال، به دلیل اینکه حفظ آیات نمی‌توانست اطمینان کافی برای صیانت قرآن فراهم کند، پیامبر اسلام (ص) تصمیم گرفت تا افرادی معتمد و نویسنده را انتخاب کند تا آیات را با دقت ثبت و ضبط کنند.
هر زمان که آیه‌ای نازل می‌شد و پیامبر (ص) آن را بر یاران خود می‌خواند، افرادی که توانایی نوشتن داشتند، آیات قرآن را به نگارش درمی‌آوردند. این گروه به نام «کُتّاب وحی» شناخته می‌شدند.
پس از رحلت پیامبر (ص) و در زمان خلافت عثمان، وی دستور به جمع‌آوری نسخه‌های مختلف قرآن داد و با مشورت برخی از صحابه نزدیک به پیامبر، قرآن به صورت واحد و مدون درآمد.
در مورد قدمت نسخه‌های قرآن که در حال حاضر در اختیار مسلمانان قرار دارد، نظرات متفاوتی وجود دارد. با این حال، این نسخه‌های کهن از نوع خود، زینت‌بخش موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی شده‌اند. وب‌سایت The Oldest به بررسی هفت مورد از قدیمی‌ترین قرآن‌ها که امروزه در دست مسلمانان است، پرداخته است. این هفت مورد به ترتیب قدمت، از جدیدترین تا قدیمی‌ترین فهرست‌بندی شده‌اند.
۷ – قرآن آبی
تاریخ نگارش این قرآن به اواخر قرن نهم تا اوایل قرن دهم میلادی تخمین زده می‌شود. این نسخه به خط کوفی نوشته شده و بیشتر صفحات آن در مؤسسه ملی هنر و باستان‌شناسی موزه ملی باردو در تونس نگهداری می‌شود. ۶۷ برگ از این قرآن در موزه هنرهای اسلامی شهر رقاده تونس، یک برگ در موزه هنر لس‌آنجلس در کالیفرنیا و سایر برگ‌ها در موزه‌های مختلف در سراسر جهان پراکنده‌اند. تاریخ این نسخه ممکن است به اواخر سال ۱۰۲۰ میلادی بازگردد و اعتقاد بر این است که برای مسجد جامع قیروان در تونس تهیه شده است. صفحات این قرآن با جوهر طلایی نوشته شده و رنگ آبی متمایزی دارد. نوشتن متن قرآن به رنگ طلایی بر روی صفحه آبی احتمالاً تحت تأثیر اسناد رسمی امپراتوری بیزانس بوده است. در حراجی‌های سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳، برگ‌های این قرآن به فروش رسید و گفته شده که یکی از برگ‌ها بیش از ۸۰۰ هزار دلار قیمت‌گذاری شده است.
۶ – قرآن کوفی سمرقند
سال‌ها تصور می‌شد که قرآن کوفی سمرقند قدیمی‌ترین نسخه موجود از قرآن است. تاریخ نگارش این نسخه بین سال‌های ۵۹۵ تا ۸۵۵ میلادی متفاوت گزارش شده است. با این حال، بیشتر محققان بر این باورند که این قرآن احتمالاً در قرن هشتم یا نهم نوشته شده است. این نسخه به خط کوفی نوشته شده و در حال حاضر در موزه هشت امام در سمرقند ازبکستان قرار دارد. این نسخه خطی مورد احترام مسلمانان است زیرا اعتقاد بر این است که بخشی از قرآن‌هایی است که توسط خلیفه سوم عثمان در سال ۶۵۱ میلادی سفارش داده شده است.
۵ – نسخه خطی توپقاپی
نسخه خطی توپقاپی نیز مانند قرآن کوفی سمرقند برای سال‌ها به‌عنوان قدیمی‌ترین قرآن شناخته می‌شد. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که این نسخه حداقل یک قرن از قدیمی‌ترین قطعات موجود جدیدتر است. قدمت نسخه خطی توپقاپی به اوایل تا اواسط قرن هشتم برمی‌گردد و تقریباً یک متن کامل از قرآن را شامل می‌شود. این قرآن به خط کوفی نوشته شده و در حال حاضر در موزه قصر توپقاپی استانبول در ترکیه نگهداری می‌شود. اعتقاد بر این است که این نسخه نیز به سفارش خلیفه سوم عثمان تهیه شده، اما تحقیقات نشان داده که این نسخه بیش از یک قرن از قرآن‌های زمان عثمان جدیدتر است.
۴ – Codex Paris-Metropolitan
Codex Parisino-Petropolitanus یک نسخه خطی ۹۸ صفحه‌ای است که به اواخر قرن هفتم یا اوایل قرن هشتم میلادی برمی‌گردد. این نسخه خطی در مسجد عمرو در فسطات مصر پیدا شد. ۷۰ برگ از این قرآن در کتابخانه ملی فرانسه در پاریس، ۲۶ برگ در کتابخانه ملی روسیه در سن پترزبورگ، یک برگ در کتابخانه واتیکان و یک برگ در کلکسیون ناصر خلیلی، مجموعه‌دار ایرانی-بریتانیایی در لندن قرار دارد. در طول سفر ناپلئون در اواخر قرن هجدهم، محقق فرانسوی ژان ژوزف مارسل چندین برگ از این قرآن را خریداری کرد. تحقیقات نشان می‌دهد که این نسخه ممکن است در سوریه نوشته شده باشد و به خط حجازی نگارش شده است.
۳ – نسخه خطی صنعاء
نسخه خطی صنعا به‌عنوان قدیمی‌ترین قطعه قرآن شناخته می‌شد. این نسخه برای اولین‌بار در سال ۱۹۷۲ در حین بازسازی مسجد بزرگ صنعا در یمن کشف شد. کارگران ساختمانی یک انبار بزرگ از نسخه‌های خطی و روغنی قرآنی و غیرقرآنی را پیدا کردند که به شدت آسیب دیده بودند. این نسخه در سال ۱۹۸۱ به‌عنوان بخشی از قرآن شناسایی شد و از آن زمان، اداره آثار باستانی یمن با همکاری دانشگاه‌های خارجی برای ترمیم آن کار کرده است. آزمایش رادیوکربن نشان داد که قدمت این قرآن به سال‌های ۶۳۲ تا ۶۷۱ میلادی می‌رسد و به خط حجازی نوشته شده است.
۲ – قطعه توبینگن
این صفحه قرآن از دانشگاه توبینگن آلمان مربوط به سال‌های ۶۴۹ تا ۶۷۵ میلادی است. این بدان معناست که این دست‌نوشته حدود ۲۰ تا ۴۰ سال پس از وفات پیامبر اسلام (ص) نوشته شده است. قطعات این نسخه با استفاده از رادیوکربن C۱۴ مدرن در آزمایشگاهی در زوریخ تجزیه و تحلیل شده و احتمال درستی آن ۹۵.۴ درصد تعیین شده است. این نسخه از قرن نوزدهم به دانشگاه توبینگن آورده شده و به خط حجازی نوشته شده است.
۱ – نسخه خطی قرآن بیرمنگام
نسخه خطی قرآن بیرمنگام به‌عنوان قدیمی‌ترین قرآن در جهان شناخته می‌شود. این نسخه از دو برگ پوست تشکیل شده و به سال‌های ۵۶۸ تا ۶۴۵ میلادی مربوط می‌شود. محققان دانشگاه بیرمنگام انگلستان تاریخ این نسخه را با دقت ۹۵.۴ درصد تعیین کرده‌اند. این بدان معناست که این نسخه ممکن است اندکی پس از رحلت حضرت محمد (ص) نوشته شده باشد، زیرا تصور می‌شود که وی بین سال‌های ۵۷۰ تا ۶۳۲ میلادی زندگی کرده است. این نسخه خطی شامل متن برخی سوره‌های قرآن بوده و به خط عربی حجازی نوشته شده است.
بیشتر بخوانید! سوزاندن قرآن توسط عثمان
اولین نسخه قرآن که “أمّ” نام دارد، در کجا بوده و چگونه گردآوری شده است؟
در مورد جمع‌آوری قرآن، سه نظر عمده وجود دارد:
الف: قرآن در زمان پیامبر (ص) و تحت نظارت او و با هدایت الهی جمع‌آوری شده است، هرچند خود پیامبر شخصاً قرآن را ننوشته است.
ب: قرآن موجود توسط حضرت علی (ع) و پس از رحلت پیامبر (ص) جمع‌آوری و تدوین شده است، و این کار در دوره‌ای که حضرت علی (ع) خانه‌نشین بودند، انجام شده است.
ج: قرآن بعد از رحلت پیامبر (ص) توسط برخی صحابه، به جز امام علی (ع)، جمع‌آوری و تدوین شده است.
بسیاری از علمای شیعه، به‌ویژه محققان معاصر، بر این باورند که قرآن در زمان پیامبر (ص) و با نظارت او جمع‌آوری شده است. برخی دیگر از شیعیان نیز نظر دوم را پذیرفته و امیرالمؤمنین (ع) را گردآورنده قرآن دانسته‌اند. اما بیشتر اهل سنت نظر سوم را اختیار کرده و مستشرقین نیز معمولاً همین نظر را پذیرفته‌اند و اضافه کرده‌اند که قرآن جمع‌آوری شده توسط حضرت علی (ع) مورد توجه صحابه قرار نگرفت.
طبق نظرات اول و دوم، جمع‌آوری کل قرآن به خداوند مستند بوده و ترتیب سوره‌ها نیز در پرتو وحی الهی صورت گرفته است. زیرا پیامبر اسلام (ص) طبق آیات قرآن، هر آنچه می‌فرمود، به ویژه در امور دینی، با راهنمایی وحی بوده است. همچنین، امامان معصوم (ع) اگرچه نبوت نداشتند، اما ادامه‌دهنده رسالت و دارای علم لدنی بودند.
کسانی که نظر سوم را پذیرفته‌اند، نه تنها نمی‌توانند الهی بودن ترتیب سوره‌ها را اثبات کنند، بلکه به نوعی آن را انکار کرده و ذوق و سلیقه شخصی صحابه را در این زمینه دخیل می‌دانند. چراکه پس از رحلت پیامبر (ص)، صحابه بدون دخالت حضرت علی (ع) به جمع‌آوری قرآن پرداخته و آن را به صورت حاضر تدوین کردند.
پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) و عدم پذیرش مصحف علی (ع)، گروهی از صحابه به جمع‌آوری قرآن پرداختند. از جمله این افراد می‌توان به عبدالله بن مسعود، مقداد بن اسود و ابوموسی اشعری اشاره کرد. صحابه با توجه به دانش و شایستگی خود به جمع‌آوری آیات و مرتب کردن سوره‌های قرآن پرداختند و هر یک نسخه‌ای از قرآن را در مصحف خاص خود گردآوری کردند. با گسترش قلمرو حکومت اسلامی، تعداد مصحف‌ها افزایش یافت.
این جمع‌آوری‌ها به صورت مستقل و بدون ارتباط با یکدیگر انجام شد و به همین دلیل، نسخه‌های مختلف از نظر روش، ترتیب و قرائت با یکدیگر تفاوت داشتند. این اختلافات باعث بروز مشکلاتی در میان مردم شد و حتی در مرکز خلافت، معلمان قرآن به شیوه‌های مختلف به شاگردان خود آموزش می‌دادند.
این اختلافات موجب شد تا صحابه از عثمان درخواست کنند که مصحف‌ها را یکپارچه کند. عثمان در ابتدا گروهی متشکل از چهار نفر به نام‌های زید بن ثابت، سعید بن عاص، عبدالله بن زبیر و عبدالرحمان بن حارث را مأمور این کار کرد. به دلیل مخالفت برخی صحابه، هشت نفر دیگر نیز به این گروه اضافه شدند و ریاست املای آیات به ابی بن کعب، صحابی بزرگ پیامبر، واگذار شد. این گروه مصحف‌ها را از نقاط مختلف جمع‌آوری کرده و قرآنی واحد را از میان آن‌ها تهیه کردند. مصحف‌های دیگر به دستور عثمان سوزانده یا نابود شدند.
امامان معصوم (ع) نیز قرآن موجود را تأیید کرده و تلاوت بر اساس آن را سفارش کرده‌اند. به عنوان مثال، حضرت علی (ع) نظر خود را در این زمینه اعلام کرده و گفته است که عثمان هیچ کاری در مورد مصاحف انجام نداد مگر با مشورت ما. همچنین او بیان کرده است که اگر مسئولیت مصحف‌ها به او واگذار می‌شد، همان کارهایی را انجام می‌داد که عثمان انجام داد.
بیشتر بخوانید! آیه های کوتاه معروف قرآن با معنی
کمیته‌ای که به دستور عثمان برای یکسان‌سازی مصحف‌ها تشکیل شد، مراحل زیر را طی کرد:
جمع‌آوری منابع صحیح برای تهیه مصحف واحد و انتشار آن در میان مسلمانان.
مقایسه مصحف‌های آماده‌شده با یکدیگر برای اطمینان از صحت و عدم وجود اختلاف.
جمع‌آوری و نابود کردن مصحف‌ها و صحیفه‌هایی که قرآن در آن‌ها ثبت شده بود.
با این حال، این کمیته در انجام وظایف خود دقت کافی به خرج نداد و به‌ویژه در مرحله مقایسه مصحف‌ها، نیاز به دقت بیشتری داشت. در مرحله جمع‌آوری و نابودی مصحف‌ها، عثمان افرادی را به مناطق مختلف فرستاد تا نسخه‌ها را جمع‌آوری کرده و دستور به سوزاندن آن‌ها داد.
در آغاز، عثمان تصور می‌کرد که یکپارچه‌سازی مصحف‌ها کار آسانی است و بنابراین گروهی را برای این کار گرد آورد که ممکن است شایستگی کافی نداشتند. اما در نهایت به گروهی دیگر متوسل شد که شامل افرادی لایق و با کفایت چون ابی بن کعب بودند.
عثمان همچنین به مسلمانان اعلام کرد که هر کس هر قسمتی از قرآن را که از پیامبر (ص) شنیده، در اختیار کمیته قرار دهد. بر اثر این اعلام، مردم الواح و استخوان‌ها و چوب‌هایی را که قرآن بر آن‌ها نوشته شده بود، به کمیته ارائه کردند.
مورخان در تعداد مصحف‌های تهیه‌شده یکسان که به مناطق مختلف اسلامی فرستاده شد، اختلاف نظر دارند. برخی از آن‌ها تعداد این مصحف‌ها را شش نسخه می‌دانند که هر یک به یکی از شش مرکز مهم اسلامی فرستاده شد. این مراکز شامل مکه، کوفه، بصره، شام، بحرین و یمن بود. علاوه بر این شش نسخه، یک نسخه نیز در مدینه نگهداری شد که به نام «ام» یا «امام» شناخته می‌شد.
مصحفی که به هر منطقه ارسال می‌شد، در مرکز آن منطقه حفظ می‌شد و از روی آن، نسخه‌های دیگری تهیه می‌شد تا در دسترس مردم قرار گیرد. تنها قرائت این مصحف‌ها رسمیت داشت و هر نسخه یا قرائتی که با این مصحف‌ها مخالف بود، غیررسمی و ممنوع شناخته می‌شد و استفاده از آن‌ها مجازات داشت.
مصحف مدینه به عنوان مرجع عمومی مورد استفاده قرار می‌گرفت و اگر میان مصحف‌های فرستاده‌شده به دیگر مناطق اختلافی پیش می‌آمد، برای رفع اختلاف و تصحیح آن‌ها، مصحف مدینه ملاک قرار می‌گرفت و مطابق آن، مصحف‌های دیگر اصلاح می‌شد.
بیشتر بخوانید! پیش بینی آینده با قرآن
سوالات متداول
1- قرآن واقعی در کدام موزه است؟
نسخه‌های قدیمی و معتبر قرآن در چندین موزه و کتابخانه مختلف در سراسر جهان نگهداری می‌شوند. یکی از معروف‌ترین آن‌ها نسخه خطی قرآن در موزه بریتانیا و همچنین قرآن کوفی سمرقند در موزه هشت امام در سمرقند ازبکستان است. همچنین، نسخه خطی قرآن بیرمنگام در دانشگاه بیرمنگام انگلستان نیز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نسخه‌های موجود شناخته می‌شود.
2- قرآن اصلی چند صفحه است؟
نسخه خطی قرآن بیرمنگام که به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نسخه‌های موجود شناخته می‌شود، شامل دو صفحه است. سایر نسخه‌های تاریخی نیز ممکن است تعداد صفحات متفاوتی داشته باشند. به عنوان مثال، قرآن کوفی سمرقند یک نسخه کامل است و شامل تمام سوره‌ها و آیات قرآن می‌باشد.
بیشتر بخوانید! لیست سوره های قرآن
3- نسخه اصلی قرآن در کجاست؟
هیچ نسخه واحدی به عنوان “نسخه اصلی” قرآن وجود ندارد، زیرا قرآن به صورت مکتوب در زمان پیامبر (ص) جمع‌آوری و تدوین نشده است. با این حال، نسخه‌های قدیمی و معتبر قرآن در موزه‌ها و کتابخانه‌های مختلف نگهداری می‌شوند، از جمله قرآن کوفی سمرقند و نسخه خطی بیرمنگام.
4- قرآن اصلی پیامبر کجاست؟
قرآن اصلی که به پیامبر (ص) نازل شده، در طول حیات ایشان به صورت شفاهی و در قالب نوشته‌های پراکنده نگهداری می‌شد. پس از رحلت پیامبر (ص)، نسخه‌های مختلفی از قرآن توسط صحابه جمع‌آوری و تدوین شد. به همین دلیل، هیچ نسخه‌ای به عنوان “قرآن اصلی پیامبر” در دسترس نیست.
5- نام اصلی قرآن چیست؟
نام اصلی قرآن به زبان عربی “القرآن” است که به معنای “خوانده‌شده” یا “کتابت‌شده” می‌باشد. این واژه به عنوان عنوان کتاب مقدس مسلمانان شناخته می‌شود و به مجموعه آیات و سوره‌هایی که به پیامبر اسلام نازل شده، اطلاق می‌شود.
