-min (1).png "انتشارات پیام مهر عدالت | فروش انواع قرآن، مفاتیح و کتب ادبی")
صحیفه سجادیه
.jpg)
.jpg)
صحيفه به چه معناست؟
به پارهاي از پوست يا كاغذي كه در آن چيزي مينويسند «صحيفه» گفته ميشود و چون دعاها را روي صحيفه مينوشتند به خود دعاها نيز صحيفه گفتهاند.
صحفیه سجادیه چیست؟
در کنار نام قرآن و نهج البلاغه، صحیفه سجادیه اثر برجسته‌ای‌ست که خودنمایی می‌کند و از جایگاه والایی در آثار اسلامی برخوردار است. این کتاب اثر علی بن حسین، امام سجاد(ع) گنجینه‌ای از حقایق و معارف اسلامی و عرفانی است که در قالب نیایش و دعا به نگارش درآمده است. این منبع پراهمیت سرشار از ظریف‌ترین و عمیقترین معارف معنوی است.
زندگی امام سجاد (علیه السّلام) یکی از مهم ترین نقطه های عطف در تاریخ اسلام است. دورانی که به واقع یک پیچ تاریخی بزرگی به شمار می رفت. شناخت این دوران و آثار این امام عزیز یکی از مهم ترین وظایف شیعیان است. یکی از آثار امام سجاد (علیه السّلام) در این دوران، صحیفه مبارکه سجادیه است.
.jpg)
عناوین و القاب صحیفه سجادیه
چرا به صحيفة سجاديه، «سحيفة كاملة سجاديه» گفتهاند؟
چون در صحيفة سجاديه براي مسائل گوناگون و نيازهاي مختلف انساني دعايي آمده است به آن، «صحيفة كامله» گفتهاند يعني صحيفهاي كه كامل و فراگير است و به همة ابعاد انساني پرداخته است. البته «صحيفة فاطمة زهرا ـ عليهاالسلام ـ» و «صحيفة علي ـ عليهالسلام ـ» نيز كامل هستند ولي بدين صفت، مشهور نشدهاند از اين جهت اين وصف به صحيفة سجاديه مخصوص گرديده است.
چرا به صحيفة سجاديه، اخت القران «خواهر قرآن» ميگويند؟
صحیفه پس از نهج البلاغه، بهترين كتابي است كه بيانگر معارف بلند و حقايق عميق قرآني است. دوچیز که میان آنها وجه مشترک باشد را اصطلاحا خواهرخوانده نیز می گویند وچون معارف موجود در صحیف سجادیه برخاسته از معارف وحیانی قرآن و همسو با اوست از این‌رو به صحیفه خواهر قرآن می گویند.
صحیفه سجادیه حاوی چند دعاست؟
این کتاب حاوی ۵۴ دعا از امام سجاد(ع) است. برخى از دعاها بلند و مفصل است و برخى دیگر نسبتاً کوتاهتر. این کتاب پس از قرآن و نهج البلاغه مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به حساب می‌آید. صحیفه مانند قرآن و نهج‌البلاغه از نظر فصاحت و بلاغت مورد توجه قرار گرفته است.
موضوعات این کتاب دعا
امام سجاد(ع) بسیاری از معارف دینی را در دعاهای خود بیان می‌کند؛ موضوعاتی مثل خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی و مباحث عالم غیب، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، امامت، فضایل و رذایل اخلاقی، گرامیداشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی، اشارات تاریخی، نعمت‌های مختلف خداوند، آداب دعا، تلاوت، ذکر، نماز و عبادت.
معروف‌ترین دعای صحیفه سجادیه
معروف‌ترین دعای صحیفه دعای مکارم الاخلاق است. بر این اثر شرح های بسیاری نوشته شده که مشهورترین آنها ریاض السالکین نوشته سید علیخان شیرازی است.
تعداد ترجمه های کتاب صحیفه
صحیفه به سیزده زبان از جمله فارسی و انگلیسی ترجمه شده است.
محتوای این کتاب مذهبی
دوره حیات امام سجاد علیه السلام، یکى از سختترین و خفقان بارترین دورهها براى اهل‌بیت و ائمه علیهم‌السلام بود و محدودیتهاى بسیارى از سوى امویان براى امامان شیعه اعمال مىشد. از این رو براى امام سجاد علیه‌السلام زمینه دایر کردن جلسات بحث و تفسیر و فقه و علوم دیگر میسر نبود.
آن حضرت، بسیارى از معارف ناب اسلامى را در قالب دعاهاى صحیفه بیان داشته است. صحیفه سجادیه تنها شامل راز و نیاز با خدا و بیان حاجت در پیشگاه وی نیست، بلکه مجموعه‌ای مشتمل بر بسیاری از علوم و معارف اسلامی است که در آن مسائل عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و پاره‌ای از قوانین طبیعی و احکام شرعی در قالب دعا بیان شده است. به طور مثال، مسئله امامت و نفی عقیده تشبیه در صحیفه سجادیه بیان شده است.
عناوین دعاهای صحیفه
عناوین دعاهای صحیفه مختلف است و بسیاری از معارف اسلامی در ضمن دعاهای صحیفه بیان شده است؛ در این کتاب، مباحث زیر در قالب دعا بیان شده است:
مناسبتهايي مانند: حج و عمره، جمعه، ماه مبارك رمضان، ليلة القدر، عيد فطر، عيد اَضْحي(قربان)، روز عرفه، هجرت پيامبر ـ صلي الله عَليهِ وَ اله و سَلَّم ـ فتح مكه، جنگ بدر.
اهمیت صحیفه سجادیه
اهمیت صحیفه سجادیه از آنجاست که امام معصومى همچون حضرت سجاد علیه السلام با خداى خویش با این دعاها راز و نیاز و نیایش مىکرده است. صحیفه هم از نظر گوینده و هم از نظر مخاطب (که پروردگار است) از ویژگى خاصى برخوردار است. صحیفه سجادیه علاوه بر محتواى عمیق و مضامین متعالى که در این دعاها نهفته است، از نظر سند نیز از استحکام خاصى برخوردار است.
کتب دعا بسیار است و دعاهاى رایج و منقول هم فراوان؛ ولى دعاهایى که داراى سند محکم باشد و یقیناً از زبان معصوم تراویده باشد، سندیت بیشترى دارد و مضامین آن هم دلنشینتر خواهد بود. علماى شیعه در طول قرون، کتب متعددى تألیف کردهاند که حاوى ادعیه گوناگون براى ساعات و ایام و مواقع مختلف است. اما «صحیفه سجادیه» در این میان جایگاه خاصى دارد. فصاحت و بلاغت و عمق معانى آن درخور دقت است. سند آن بسیار معتبر مىباشد و اهل‌بیت عصمت، پیوسته مواظبت و مراقبت از این کتاب را - که میراث ارزشمند امام زین العابدین علیه السلام است - به دیگران توصیه مىکردند.
فهرست دعاهای صحیفه سجادیه
دعا پیوندی است معنوی میان انسان و پروردگار متعال که اثر تربیتی و سازندگی مهمی دارد، لذا دعا از نظر اسلام جایگاه خاصی دارد و دعاهای معصومین (علیهم‌السّلام) مکتب تربیتی بزرگی است که در سازندگی و رشد روحی انسانها نقش مهمی دارد.
اولین چاپ و نشر صحیفه سجادیه سال ۱۲۴۸ق/۱۲۱۱ش در شهر کلکته هند اتفاق افتاد. در دهه‌های بعدی، ترجمه این کتاب به فارسی، اردو، سندی و گجراتی و نیز شرح‌های آن و اولین متن تکمیلی آن، الصحیفة السجادیه الثانیه، نوشته حر عاملی(۱۰۳۳ - ۱۱۰۴ق) در همین شهر چاپ شد.
در ایران هم‌زمان با حکومت محمدشاه قاجار (حکومت:۱۲۵۰ ـ ۱۲۶۴ق) اولین بار محمدحسین بن میرزا محمد، صحیفه سجادیه را سال ۱۲۶۲ق/۱۲۲۵ش در تبریز به همراه ترجمه‌اش منتشر کرد.
در مجموع متن صحیفه امام سجاد در خارج و داخل ایران بیش از ۷۰ بار چاپ و نشر شده که ۳۸ بار آن در دوره قاجاریه بخصوص زمان ناصرالدین شاه قاجار و به دلیل شروع صنعت چاپ در این کشور بود.
ترجمه‌های صحیفه
تاکنون ترجمه‌های متعددی از صحیفه سجادیه به زبان‌های مختلفی نوشته شده است که از آن میان می‌توان به شصت ترجمه و شرح به زبان فارسی اشاره کرد. همچنین صحیفه به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اندونزیایی، ترکی، اردو، اسپانیولی، بوسنیایی، آلبانیایی، تامیلی و سایر زبان‌ها نیز ترجمه شده است.
برخی از این ترجمه‌ها کتاب صحیفه سجادیه:
حواشی و شروح زیادی بر این کتاب نوشته شده که معرف ترین شرح های فارسی عبارت است از:
دعای امام سجاد (ع) برای استجابت فوری دعا
اللَّهُمَّ لَا أَشْكُو إِلَى أَحَدٍ سِوَاكَ، وَ لَا أَسْتَعِينُ بِحَاكِمٍ غَيْرِكَ، حَاشَاكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ صِلْ دُعَائِي بِالْإِجَابَةِ، وَ اقْرِنْ شِكَايَتِي بِالتّغْيِيرِ
خدایا! به كسى جز تو شكوه نمي كنم، و از حكم كننده اى (بين ظالم و مظلوم) جز تو يارى نمي طلبم آراسته و پاك مي دانم تو را كه چنين كنم، پس بر محمّد و آل او درود فرست، و دعاى مرا به اجابت پيوند ده (بين دعاء و اجابت فاصله اى قرار مده) و شِكوه مرا با تغيير و از بين بردن همراه ساز (ستم ستمگر را از من دفع فرما تا شكوه ام پايان يابد).
سخن آخر:
صحیفه سجادیه تنها شامل راز و نیاز با خدا و بیان حاجت در پیشگاه وی نیست، بلکه دریایی بیکران از علوم و معارف اسلامی است که طی آن مسائل عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و پاره ای از قوانین طبیعی و احکام شرعی در قالب دعا مطرح و بیان شده است.
به پارهاي از پوست يا كاغذي كه در آن چيزي مينويسند «صحيفه» گفته ميشود و چون دعاها را روي صحيفه مينوشتند به خود دعاها نيز صحيفه گفتهاند.
صحفیه سجادیه چیست؟
در کنار نام قرآن و نهج البلاغه، صحیفه سجادیه اثر برجسته‌ای‌ست که خودنمایی می‌کند و از جایگاه والایی در آثار اسلامی برخوردار است. این کتاب اثر علی بن حسین، امام سجاد(ع) گنجینه‌ای از حقایق و معارف اسلامی و عرفانی است که در قالب نیایش و دعا به نگارش درآمده است. این منبع پراهمیت سرشار از ظریف‌ترین و عمیقترین معارف معنوی است.
زندگی امام سجاد (علیه السّلام) یکی از مهم ترین نقطه های عطف در تاریخ اسلام است. دورانی که به واقع یک پیچ تاریخی بزرگی به شمار می رفت. شناخت این دوران و آثار این امام عزیز یکی از مهم ترین وظایف شیعیان است. یکی از آثار امام سجاد (علیه السّلام) در این دوران، صحیفه مبارکه سجادیه است.
عناوین و القاب صحیفه سجادیه
- اخت القرآن (خواهر قرآن)
- انجیل اهل بیت
- زبور آل محمد
- و صحیفه کامله
چرا به صحيفة سجاديه، «سحيفة كاملة سجاديه» گفتهاند؟
چون در صحيفة سجاديه براي مسائل گوناگون و نيازهاي مختلف انساني دعايي آمده است به آن، «صحيفة كامله» گفتهاند يعني صحيفهاي كه كامل و فراگير است و به همة ابعاد انساني پرداخته است. البته «صحيفة فاطمة زهرا ـ عليهاالسلام ـ» و «صحيفة علي ـ عليهالسلام ـ» نيز كامل هستند ولي بدين صفت، مشهور نشدهاند از اين جهت اين وصف به صحيفة سجاديه مخصوص گرديده است.
چرا به صحيفة سجاديه، اخت القران «خواهر قرآن» ميگويند؟
صحیفه پس از نهج البلاغه، بهترين كتابي است كه بيانگر معارف بلند و حقايق عميق قرآني است. دوچیز که میان آنها وجه مشترک باشد را اصطلاحا خواهرخوانده نیز می گویند وچون معارف موجود در صحیف سجادیه برخاسته از معارف وحیانی قرآن و همسو با اوست از این‌رو به صحیفه خواهر قرآن می گویند.
صحیفه سجادیه حاوی چند دعاست؟
این کتاب حاوی ۵۴ دعا از امام سجاد(ع) است. برخى از دعاها بلند و مفصل است و برخى دیگر نسبتاً کوتاهتر. این کتاب پس از قرآن و نهج البلاغه مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به حساب می‌آید. صحیفه مانند قرآن و نهج‌البلاغه از نظر فصاحت و بلاغت مورد توجه قرار گرفته است.
موضوعات این کتاب دعا
امام سجاد(ع) بسیاری از معارف دینی را در دعاهای خود بیان می‌کند؛ موضوعاتی مثل خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی و مباحث عالم غیب، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، امامت، فضایل و رذایل اخلاقی، گرامیداشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی، اشارات تاریخی، نعمت‌های مختلف خداوند، آداب دعا، تلاوت، ذکر، نماز و عبادت.
معروف‌ترین دعای صحیفه سجادیه
معروف‌ترین دعای صحیفه دعای مکارم الاخلاق است. بر این اثر شرح های بسیاری نوشته شده که مشهورترین آنها ریاض السالکین نوشته سید علیخان شیرازی است.
تعداد ترجمه های کتاب صحیفه
صحیفه به سیزده زبان از جمله فارسی و انگلیسی ترجمه شده است.
محتوای این کتاب مذهبی
دوره حیات امام سجاد علیه السلام، یکى از سختترین و خفقان بارترین دورهها براى اهل‌بیت و ائمه علیهم‌السلام بود و محدودیتهاى بسیارى از سوى امویان براى امامان شیعه اعمال مىشد. از این رو براى امام سجاد علیه‌السلام زمینه دایر کردن جلسات بحث و تفسیر و فقه و علوم دیگر میسر نبود.
آن حضرت، بسیارى از معارف ناب اسلامى را در قالب دعاهاى صحیفه بیان داشته است. صحیفه سجادیه تنها شامل راز و نیاز با خدا و بیان حاجت در پیشگاه وی نیست، بلکه مجموعه‌ای مشتمل بر بسیاری از علوم و معارف اسلامی است که در آن مسائل عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و پاره‌ای از قوانین طبیعی و احکام شرعی در قالب دعا بیان شده است. به طور مثال، مسئله امامت و نفی عقیده تشبیه در صحیفه سجادیه بیان شده است.
عناوین دعاهای صحیفه
عناوین دعاهای صحیفه مختلف است و بسیاری از معارف اسلامی در ضمن دعاهای صحیفه بیان شده است؛ در این کتاب، مباحث زیر در قالب دعا بیان شده است:
- خداشناسی
- هستی‌شناسی
- عالم غیب
- فرشتگان
- رسالت انبیا
- جایگاه پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع)
- امامت
- فضایل و رذایل اخلاقی
- گرامیداشت اعیاد
- مسائل اجتماعی و اقتصادی
- اشارات تاریخی
- یادآوری نعمت‌های مختلف خداوند
- آداب دعا
- تلاوت
- ذکر
- نماز
- عبادت و...
مناسبتهايي مانند: حج و عمره، جمعه، ماه مبارك رمضان، ليلة القدر، عيد فطر، عيد اَضْحي(قربان)، روز عرفه، هجرت پيامبر ـ صلي الله عَليهِ وَ اله و سَلَّم ـ فتح مكه، جنگ بدر.
اهمیت صحیفه سجادیه
اهمیت صحیفه سجادیه از آنجاست که امام معصومى همچون حضرت سجاد علیه السلام با خداى خویش با این دعاها راز و نیاز و نیایش مىکرده است. صحیفه هم از نظر گوینده و هم از نظر مخاطب (که پروردگار است) از ویژگى خاصى برخوردار است. صحیفه سجادیه علاوه بر محتواى عمیق و مضامین متعالى که در این دعاها نهفته است، از نظر سند نیز از استحکام خاصى برخوردار است.
کتب دعا بسیار است و دعاهاى رایج و منقول هم فراوان؛ ولى دعاهایى که داراى سند محکم باشد و یقیناً از زبان معصوم تراویده باشد، سندیت بیشترى دارد و مضامین آن هم دلنشینتر خواهد بود. علماى شیعه در طول قرون، کتب متعددى تألیف کردهاند که حاوى ادعیه گوناگون براى ساعات و ایام و مواقع مختلف است. اما «صحیفه سجادیه» در این میان جایگاه خاصى دارد. فصاحت و بلاغت و عمق معانى آن درخور دقت است. سند آن بسیار معتبر مىباشد و اهل‌بیت عصمت، پیوسته مواظبت و مراقبت از این کتاب را - که میراث ارزشمند امام زین العابدین علیه السلام است - به دیگران توصیه مىکردند.
فهرست دعاهای صحیفه سجادیه
دعا پیوندی است معنوی میان انسان و پروردگار متعال که اثر تربیتی و سازندگی مهمی دارد، لذا دعا از نظر اسلام جایگاه خاصی دارد و دعاهای معصومین (علیهم‌السّلام) مکتب تربیتی بزرگی است که در سازندگی و رشد روحی انسانها نقش مهمی دارد.
- ستایش خداوند که با کلمه «حمد» شروع و با کلمه «حمید» پایان می یابد.
- درود بر محمد (صلی الله علیه وآله) و خاندان او.
- درود و صلوات بر فرشتگان نگه دارنده عرش و سایر فرشتگان مقرب، همچون اسرافیل، میکائیل، جبرئیل، روح، ملک الموت، منکر، نکیر و...
- درود و صلوات و درخواست رحمت برای پیروان و ایمان آورندگان به پیامبران.
- دعای حضرت برای خود و دوستانش.
- دعا هنگام صبح و شام.
- دعا هنگامی که پیشامدها و حوادث مهمی پیش آید و نیز به هنگام غم و اندوه.
- پناه بردن به خداوند از ناپسندی ها، بدی اخلاق و کردارهای زشت و نکوهیده.
- در اشتیاق به درخواست آمرزش از خداوند.
- پناه بردن به درگاه خداوند.
- و ...
اولین چاپ و نشر صحیفه سجادیه سال ۱۲۴۸ق/۱۲۱۱ش در شهر کلکته هند اتفاق افتاد. در دهه‌های بعدی، ترجمه این کتاب به فارسی، اردو، سندی و گجراتی و نیز شرح‌های آن و اولین متن تکمیلی آن، الصحیفة السجادیه الثانیه، نوشته حر عاملی(۱۰۳۳ - ۱۱۰۴ق) در همین شهر چاپ شد.
در ایران هم‌زمان با حکومت محمدشاه قاجار (حکومت:۱۲۵۰ ـ ۱۲۶۴ق) اولین بار محمدحسین بن میرزا محمد، صحیفه سجادیه را سال ۱۲۶۲ق/۱۲۲۵ش در تبریز به همراه ترجمه‌اش منتشر کرد.
در مجموع متن صحیفه امام سجاد در خارج و داخل ایران بیش از ۷۰ بار چاپ و نشر شده که ۳۸ بار آن در دوره قاجاریه بخصوص زمان ناصرالدین شاه قاجار و به دلیل شروع صنعت چاپ در این کشور بود.
ترجمه‌های صحیفه
تاکنون ترجمه‌های متعددی از صحیفه سجادیه به زبان‌های مختلفی نوشته شده است که از آن میان می‌توان به شصت ترجمه و شرح به زبان فارسی اشاره کرد. همچنین صحیفه به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، اندونزیایی، ترکی، اردو، اسپانیولی، بوسنیایی، آلبانیایی، تامیلی و سایر زبان‌ها نیز ترجمه شده است.
برخی از این ترجمه‌ها کتاب صحیفه سجادیه:
- ترجمه عبدالمحمد آیتی، از انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (سروش).
- ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای، نشر مؤسسه انتشاراتی دانش هوشیار، درسال ۱۳۸۴، در ۳۴۴ صفحه. و نیز انتشارات وفایی، درسال ۱۳۸۴ و در ۳۵۲ صفحه.
- ترجمه محمد مهدی فولادوند، با عنوان پیشوای چهره برخاک سایندگان، نشر سازمان تبلیغات اسلامی، در سال ۱۳۷۹. ترجمه فرانسوی اثر فریده مهدوی دامغانی که در سال ۱۳۸۱ از سوی انتشارات الهادی چاپ شده است.
- ترجمه اسپانیولی
- ترجمه ترکی آذری اثر رسول اسماعیل زاده که از سوی انتشارات الهدی در سال ۲۰۰۳ میلادی در یک جلد منتشر شد.
- ترجمه اندونزیایی اثر جلال الدین رحمت در یک جلد توسط انتشارات مطهری باندونگ در سال ۱۹۹۸م منتشر شد.
حواشی و شروح زیادی بر این کتاب نوشته شده که معرف ترین شرح های فارسی عبارت است از:
- شهود و شناخت، در ۴ جلد به قلم حسن ممدوحی کرمانشاهی به همراه مقدمه‌ای از آیت الله جوادی آملی، انتشارات بوستان کتاب وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
- دیار عاشقان، شرح و توضیح صحیفه به قلم حسین انصاریان
- ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه از سید علی نقی فیض الاسلام چاپ مرکز نشر آثار فیض الاسلام
دعای امام سجاد (ع) برای استجابت فوری دعا
اللَّهُمَّ لَا أَشْكُو إِلَى أَحَدٍ سِوَاكَ، وَ لَا أَسْتَعِينُ بِحَاكِمٍ غَيْرِكَ، حَاشَاكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ صِلْ دُعَائِي بِالْإِجَابَةِ، وَ اقْرِنْ شِكَايَتِي بِالتّغْيِيرِ
خدایا! به كسى جز تو شكوه نمي كنم، و از حكم كننده اى (بين ظالم و مظلوم) جز تو يارى نمي طلبم آراسته و پاك مي دانم تو را كه چنين كنم، پس بر محمّد و آل او درود فرست، و دعاى مرا به اجابت پيوند ده (بين دعاء و اجابت فاصله اى قرار مده) و شِكوه مرا با تغيير و از بين بردن همراه ساز (ستم ستمگر را از من دفع فرما تا شكوه ام پايان يابد).
سخن آخر:
صحیفه سجادیه تنها شامل راز و نیاز با خدا و بیان حاجت در پیشگاه وی نیست، بلکه دریایی بیکران از علوم و معارف اسلامی است که طی آن مسائل عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و پاره ای از قوانین طبیعی و احکام شرعی در قالب دعا مطرح و بیان شده است.
